Brak równowagi w systemie produkcji żywności

Pandemia Covid-19 ponownie zwróciła uwagę opinii publicznej na sprzeczności i problemy związane z globalną produkcją żywności, blokady, zamknięcia granic, ograniczenia zdrowotne i rosnące ceny żywności, co obciążyło ekonomicznie rolników, doprowadziło do masowego marnowania żywności i uniemożliwiło osobom o mniejszych zasobach postawienie na stole zdrowej żywności.
Wśród milionów ludzi, którzy znaleźli się w ubóstwie wskutek ograniczenia lub zaprzestania działalności gospodarczej, ważną część stanowią ci kluczowi pracownicy, którzy gwarantują, że żywność trafia na półki supermarketów i na nasze talerze.
Światowy Dzień Żywności stał się okazją do zastanowienia się nad potrzebą dalszego wspierania tego, co FAO nazywa „Bohaterami dostarczającymi żywność”, czyli tych, którzy zapewniają, że żywność dociera z pól na nasze stoły, pomimo wstrząsów obecnych czasów.
Miliony pracowników rolnych, zatrudnionych lub pracujących na własny rachunek, zostało zmuszych do życia w ubóstwie pomimo wielu godzin codziennej pracy z powodu problemu nierównej koncentracji siły ekonomicznej w poszczególnych ogniwach gospodarki żywieniowej.
Pomiędzy spółdzielniami producentów a sprzedażą konsumencką cena owoców i warzyw wzrosła nawet o 500%. Ze 100 euro wydanych na owoce i warzywa tylko 22 trafiają do tych, którzy je rzeczywiście wyhodowali w ziemi, reszta jest rozproszona w różnych ogniwach łańcucha transportowego i dystrybucji.
Trudno jest wytargować lepszą rekompensatę, kiedy rośliny owocują, trzeba je szybko sprzedać, a w miejsce kogoś, kto zrezygnuje ze sprzedaży po nieuczciwych cenach, znajdą się inni chętni. W przypadku pracowników wyzyskiwanych w warunkach kapitalistycznych niskie i nieregularne zarobki często łączą się z brakiem wsparcia społecznego i koniecznością kontynuowania pracy w niebezpiecznych warunkach, co zwiększa ryzyko zarażenia.
Imigranci zatrudnieni w rolnictwie są szczególnie narażeni na ryzyko, ponieważ często żyją, pracują i przemieszczają się w warunkach wysokiego ryzyka i nie korzystają z często niewystarczających środków ochrony opracowanych przez rządy. Zapewnienie bezpieczeństwa i odpowiedniego wynagrodzenia tym pracownikom byłoby pierwszym istotnym krokiem w kierunku wspierania spójności społecznej, zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywnościowego.
Na obszarach, gdzie rolnictwo jest podstawową formą utrzymania, takich jak małe gospodarstwa jednorodzinne w krajach o niskich dochodach i społecznościach tubylczych, gdy główny żywiciel, stanowiący podstawowe źródło dochodu zachoruje lub umrze, bezpieczeństwo żywnościowe całej rodziny ulega poważnemu osłabieniu.
Dla pracowników sektora nieformalnego, czyli wszystkich tych obszarów, w których praca nie jest regulowana przepisami i umowami, jak na przykład dla obwoźnych sprzedawców na nieuregulowanych rynkach czy dla rolników bezrolnych, blokady oznaczały nasilenie niedożywienia i powrót do wykorzystywania pracy dzieci, czemu sprzyjało zamykanie szkół.
Brak bezpieczeństwa dla pracowników to tylko jeden z aspektów braku równowagi w produkcji żywności, w której epidemie, chroniczny głód, niedożywienie, marnotrawienie żywności, konieczność produkcji i degradacja środowiska są na porządku dziennym. Aby wspierać najsłabszych, konieczne jest budowanie bardziej sprawiedliwych i odpornych systemów żywnościowych, które będą w stanie wytrzymać zmiany klimatyczne i zapewnienie godnych wynagrodzeń osobom w nich pracującym.